દ્વારકા મંદિર નો ઇતિહાસ |Dwarka Temple History In Gujarati

દ્વારકા મંદિર નો ઇતિહાસ, Dwarka Temple History In Gujarati,દ્વારકા વિશે માહિતી ગુજરાતી, દ્વારકાધીશ નો ઇતિહાસ, દ્વારકા મંદિર ના ફોટા, દ્વારકા મંદિર દર્શન સમય, દ્વારકાધીશ મંદિર,દ્વારકાધીશ ના ફોટા, બેટ દ્વારકા, Places to visit in Dwarka, Dwarka In Gujarati

દ્વારકા એ એક પ્રાચીન શહેર છે. જે ગુજરાતના ઉત્તર પશ્ચિમ રાજ્યમાં ગોમતી નદીના કાંઠે વસેલું છે.દ્વારકા એ ભારતના સૌથી મહત્વપૂર્ણ હિન્દુ તીર્થ સ્થાનો માનું એક છે. જો તમને હિન્દુ પૌરાણિક કથાઓ વિશે ખબર છે, તો તમે ભગવાન વિષ્ણુના અવતારોમાંના એક શ્રી કૃષ્ણ સાથે દ્વારકાના જોડાણ વિશે જાણતા હશો. જેટલું મહત્વ હિન્દુ ધર્મમાં ચાર ધામની યાત્રાનું છે, એટલું જ મહત્વ દ્વારકાધીશ મંદિરનું પણ છે.

દ્વારકા કૃષ્ણના પ્રાચીન રાજ્યનો એક ભાગ હતો અને 12 જ્યોતિર્લિંગો માંના એક નાગેશ્વર જ્યોતિર્લિંગ મંદિર પણ દ્વારકામાં સ્થિત છે. આ કારણોસર, તે એક નોંધપાત્ર ધાર્મિક મહત્વ ધરાવે છે અને આખું વર્ષ હજારો યાત્રાળુઓને આકર્ષે છે. બીચ સાઇડ અને દરિયા કિનારો એ પણ પર્યટનનું એક વધારાનું આકર્ષણ છે. દ્વારકા મંદિર હિંદુઓ માટેના મહત્વના ચાર ધામ માનું એક છે અને ભારતના સાત સૌથી પ્રાચીન ધાર્મિક શહેરો માનું એક છે.

દ્વારકા મંદિર નો ઇતિહાસ – Dwarka Temple History In Gujarati

દ્વારકાનો અર્થ સંસ્કૃતમાં ‘સ્વર્ગનો પ્રવેશદ્વાર’ છે, કારણ કે દ્વારનો અર્થ દ્વાર છે અને “કા” ભગવાન બ્રહ્માનો ઉલ્લેખ કરે છે.દંતકથા અનુસાર, ભગવાન શ્રીકૃષ્ણ તેમના યાદવ કુળ સાથે દ્વારકા સ્થાયી થયા હતા. કૃષ્ણ અવતાર તરીકે તેમના મૃત્યુ પછી, સમગ્ર દ્વારકા સમુદ્રમાં ડૂબી ગયું હતું. દ્વારકા ‘ભગવાન કૃષ્ણનું ઘર’ તરીકે પ્રખ્યાત છે.

પ્રાચીન મહાકાવ્ય મહાભારતમાં મોક્ષપુરી, કુશહસ્થલી અને દ્વારકાવતી તરીકે દ્વારકા નો ઉલ્લેખ છે. દંતકથા અનુસાર, આ શહેર ભગવાન શ્રીકૃષ્ણની રાજધાની તરીકે વર્ણવવામાં આવ્યું છે. ભગવાન શ્રીકૃષ્ણએ મથુરા ખાતે ક્રૂર રાજા કંસની હત્યા કરી હતી.કંસના મૃત્યુનો બદલો લેવા માટે, કંસના સસરા, જરાસંધે કૃષ્ણના રાજ્ય પર 17 વાર હુમલો કર્યો અને વધુ અથડામણ ટાળવા માટે, ભગવાન કૃષ્ણએ તેની રાજધાની મથુરાથી દ્વારકા સ્થાનાંતરિત કરી.

દ્વારકા શહેરની આસપાસ ઘણી પૌરાણિક કથાઓ વણાયેલી છે. એવું માનવામાં આવે છે કે ભગવાન કૃષ્ણએ અહીં પોતાનું રાજ્ય રાખ્યું હતું. દ્વારકામાં અંતર દ્વિપ, દ્વારકા ટાપુ અને દ્વારકાની મુખ્ય ભૂમિ જેવા ટાપુઓનો સમાવેશ થાય છે. આ શહેર યાદવ કુળની રાજધાની હતી જેણે ઘણા વર્ષોથી આ સ્થળ પર શાસન કર્યું હતું. મહાન મહાકાવ્ય મહાભારતમાં દ્વારકાનો ઉલ્લેખ યાદવોની રાજધાની તરીકે કરવામાં આવ્યો છે જે તેના અધિકારક્ષેત્રમાં અન્ય ઘણા પડોશી રાજ્યો જેમ કે વૃષ્ણી, અંધક, ભોજાનો સમાવેશ કરે છે.

દ્વારકામાં વસતા યાદવ કુળના સૌથી મહત્વપૂર્ણ વડાઓમાં ભગવાન કૃષ્ણ, જે દ્વારકાના રાજા હતા, તે પછી બલરામ, કૃતવર્મા, સાત્યકી, અક્રુરા, કૃતવર્મા, ઉદ્ધવ અને ઉગ્રસેનનો સમાવેશ થાય છે. સૌથી પ્રચલિત પૌરાણિક કથા અનુસાર, કંસના સસરા, જરાસંધ કંસના મૃત્યુનો બદલો લેવા માંગતો હતો, જેને ભગવાને મારી નાખ્યો હતો અને આ મથુરા પર વારંવાર હુમલો કરતો હતો. જરાસંધ દ્વારા મથુરા પર કરવામાં આવતા સતત ત્રાસદાયક હુમલાઓથી બચવા માટે ભગવાન કૃષ્ણ કુસસ્થલીમાં સ્થળાંતર કરી ગયા. પ્રાચીન સમયમાં દ્વારકા જે નામથી જાણીતું હતું;

દ્વારકા વિશે માહિતી ગુજરાતી – દ્વારકાધીશ નો ઇતિહાસ

એવું માનવામાં આવે છે કે કૃષ્ણના મૃત્યુ પછી દ્વારકા શહેર સમુદ્રમાં ડૂબી ગયું હતું. એવું કહેવામાં આવે છે કે શહેરનું નિર્માણ છ વખત કરવામાં આવ્યું હતું અને હાલનું શહેર સાતમું છે. પ્રાચીન દ્વારકા હાલના દ્વારકાની નીચે દબાયેલુ છે અને ઉત્તરમાં બેટ દ્વારકા, દક્ષિણમાં ઓખામઢી અને પૂર્વમાં દ્વારકા સુધી વિસ્તરિત છે. તેવી માન્યતા ને સમર્થન આપવા કેટલાક પુરાતત્ત્વીય સંકેતો પણ છે.

એએસઆઈ દ્વારા દ્વારકા ના દરિયાકાંઠાના પાણી પર તાજેતરના અંડરવોટર અધ્યયનથી 2 જી સહસ્ત્રાબ્દી પૂર્વે મળેલ શહેરનું અસ્તિત્વ દર્શાવે છે. ખોવાયેલા શહેરની શોધ 1930 ના દાયકાથી ચાલી રહી હતી. 1983 થી 1990 ની વચ્ચે કરવામાં આવેલા ખોદકામના કામમાં જાહેર થયું કે એક ટાઉનશીપ છ સેક્ટરમાં બનાવવામાં આવી હતી.અડધા માઇલથી વધુની લંબાઈવાળી કિલ્લેબંધીની દિવાલ પણ મળી આવી છે.

મહાન મહાકાવ્ય મહાભારત અને ડૂબેલા શહેર વિશેના પૌરાણિક દાવાઓને કારણે દ્વારકા પુરાતત્વવિદો માટે હંમેશા પ્રિય હબ રહ્યું છે. શકિતશાળી અરબી સમુદ્રમાં કિનારાની બહાર તેમજ દરિયાકિનારે અસંખ્ય સંશોધનો અને ખોદકામ હાથ ધરવામાં આવ્યા છે. પ્રથમ ખોદકામ વર્ષ 1963 ની આસપાસ હાથ ધરવામાં આવ્યું હતું અને તેમાં ઘણી પ્રાચીન કલાકૃતિઓ સામે આવી હતી. દ્વારકાના દરિયા કિનારે બે સ્થળોએ પુરાતત્વીય ખોદકામ કરવામાં આવ્યું હતું જેમાં ઘણી રસપ્રદ વસ્તુઓ જેવી કે પથ્થરની જેટી, થોડી ડૂબી ગયેલી વસાહતો, ત્રિકોણાકાર ત્રણ છિદ્રોવાળા પથ્થરના લંગર વગેરે મળી આવ્યા હતા.

જે વસાહતો મળી આવી હતી તે કિલ્લાના બુરજો, દિવાલો, બાહ્ય અને અંદરના બૂરો જેવા આકારના હતા. શોધાયેલા લંગરનું ટાઇપોગ્રાફિકલ વિશ્લેષણ જણાવે છે કે ભારતના મધ્ય સામ્રાજ્યના યુગમાં દ્વારકા એક સમૃદ્ધ બંદર શહેર હતું. પુરાતત્વવિદો માને છે કે દરિયાકાંઠાના ધોવાણને કારણે આ વ્યસ્ત, સમૃદ્ધ બંદરનો વિનાશ થયો હોઇ શકે.

વરાહદાસના પુત્ર સિંહાદિત્યએ તેના તાંબાના શિલાલેખમાં દ્વારકાનો ઉલ્લેખ કર્યો છે જે 574 એડીનો છે. વરાહદાસ એક સમયે દ્વારકાના શાસક હતા. બેટ દ્વારકાનો નજીકનો ટાપુ પ્રસિદ્ધ હડપ્પન કાળનો એક મહત્વપૂર્ણ પુરાતત્વીય ખોદકામ વિસ્તાર બનાવે છે અને તેમાં 1570 બીસીના સમયના થર્મોલ્યુમિનેસેન્સનો સમાવેશ થાય છે.

બીજા શબ્દોમાં કહીએ તો, આ પ્રદેશમાં સમયાંતરે કરાયેલા વિવિધ ખોદકામ અને સંશોધનો ભગવાન કૃષ્ણની દંતકથા અને મહાભારતના યુદ્ધને લગતી વાર્તાઓને માન્યતા આપે છે. દ્વારકામાં પુરાતત્વીય ખોદકામ દરમિયાન મળી આવેલ વાસ્તવિકતાઓ દર્શાવે છે કે કૃષ્ણ એક કાલ્પનિક આકૃતિ કરતાં વધુ છે અને તેમની દંતકથાઓ એક પૌરાણિક કથા કરતાં વધુ છે.

હાલ નું દ્વારકાધીશ મંદિર – Dwarka in Gujarati

2000 વર્ષ જૂનું દ્વારકાધીશ મંદિર મંદિરોમાં સૌથી નોંધપાત્ર છે અને તે દ્વારકાપીઠનું સ્થાન પણ છે, જેને શારદા પીઠ પણ કહેવામાં આવે છે, જે આદિ શંકરાચાર્ય દ્વારા સ્થાપિત ચાર પીઠ માંનું એક છે.મંદિરના ભવ્ય શિખરમાં ઘણાં શિલાલેખો છે અને તેમાં શિલ્પકૃતિઓ જોડાયેલ છે. મંદિરના મુખ્ય મંદિરને ટેકો આપતા 72 સ્તંભોમાં સુશોભન કોતરવામાં આવ્યા છે. મંદિર ઘણી વિધિઓનું પાલન કરે છે અને ધાર્મિક તહેવારો પર મેળાઓનું આયોજન કરે છે.

---

[ggWhatsappButton]

---

[ggTelegramButton]

---

દ્વારકા ના જોવા લાયક સ્થળો – Places to visit near Dwarka Temple

1 – દ્વારકાધીશ મંદિર	10 – લાઇટ હાઉસ
2 – શારદા પીઠ	11 – રુકમણી દેવી મંદિર
3 – ગાયત્રી મંદિર	12 – ત્રિલોક દર્શન આર્ટ ગેલેરી
4 – સનસેટ પોઇન્ટ	13 – ગોમતી ઘાટ
5 – ભડકેશ્વર મહાદેવ	14 – સુદામા સેતુ
6 – ગીતા મંદિર	15 – નાગેશ્વર જ્યોતિર્લિંગ મંદિર
7 – બેટ દ્વારકા	16 – ગોપી તલાવ,
8 – શિવરાજપુર બીચ	17 – સ્વામિનારાયણ મંદિર
9 – દ્વારકા બીચ	18 – ઓખામઢી બીચ

દ્વારકાધીશને 52 (બાવન) ગજની ધજા કેમ ચઢે છે?

વિશ્વનાં તમામ કૃષ્ણ મંદિરોમાં સૌથી મોટામાં મોટો ધ્વજ દ્વારકાધીશના મંદિર પર લાગે છે. બાવન ગજ એટલે આશરે 47 મીટર કાપડ થાય. આ બાવન ગજ નું ગણિત સમજીએ તો 27 નક્ષત્ર, 12 રાશિના પ્રતીક, 4 મુખ્ય દિશા અને 9 મુખ્ય ગ્રહોનો આમાં સમાવેશ થાય છે. આ બધાનો ટોટલ 52 થાય એટલે 52 ગજની ધ્વજા ફરકાવવામાં આવે છે.

ધ્વજા પર સૂર્ય તેમજ ચંદ્રના પ્રતીક ચિન્હો જોવા મળે છે. જેને ભગવાન શ્રીકૃષ્ણના પ્રતીક માનવામાં આવે છે. તેમજ તેના અર્થ વિશે એવી માન્યતા છે કે જ્યાં સુધી આ પૃથ્વી ઉપર સૂર્ય અને ચંદ્ર રહેશે ત્યાં સુધી શ્રીકૃષ્ણની દ્વારકા નગરી તેમજ શ્રીકૃષ્ણ નું નામ રહેશે.

દ્વારિકાધીશ મંદિર ઉપર દરરોજ સવાર, બપોર, સાંજના સમયે – દિવસમાં ત્રણ વખત ધજા બદલવામાં આવે છે. શિખર પર ધજા ચડાવવાનો અને ઉતારવાનો અધિકાર અબોટી બ્રાહ્મણો પાસે છે. દ્વારકાધીશ મંદિર ઉપરની ધજા ઘણા કિલોમીટર દૂરથી પણ સારી રીતે જોઈ શકાય છે. અહીંયા હવા કોઈપણ દિશામાંથી વહેતી હોય પરંતુ ધજા હંમેશા પશ્ચિમ થી પૂર્વ તરફ ફરકે છે. દરેક સમયે અલગ રંગની ધજા ચઢાવવામાં આવે છે.

બેટ દ્વારકા નો ઇતિહાસ

દ્વારકા મંદિર આવતા શ્રધ્ધાળુઓમાં એવી માન્યતા છે કે બેટ દ્વારકા ના દર્શન કર્યા વગર દ્વારકાની યાત્રા અધુરી છે. પુરાણ અનુસાર બેટ દ્વારકા એ જગ્યા છે જ્યાં ભગવાન શ્રીકૃષ્ણએ નરસિંહ મહેતાની હૂંડી સ્વીકારી હતી. જુના જમાનામાં લોકો પગપાળા યાત્રા દરમિયાન વધારે પૈસા સાથે નહોતા રાખતા. એ સમયે કોઈ વિશ્વાસુ અને વેપારી વ્યક્તિ પાસે પૈસા લખાવીને બીજા નગર જઈને હુંડી સ્વીકારવામાં આવતી.

કેટલાક લોકોએ નરસિંહ મહેતાની ગરીબીનું મજાક કરવા નરસિંહ મહેતા ના નામની હૂંડી લખાવી લીધી હતી. ભગવાન શ્રીકૃષ્ણએ શ્યામલાલ શેઠનું સ્વરૂપ ધારણ કરીને નરસિંહ મહેતાની હુંડીને ભરી દીધી હતી.તેનાથી નરસિંહ મહેતાની નામના વધી ગઈ.

પુરાણ અનુસાર એવી માન્યતા છે કે સુદામાજી જ્યારે પોતાના મિત્રને મળવા માટે દ્વારકા આવ્યા ત્યારે એક નાની પોટલીમાં ચોખા લઈને આવ્યા હતા. આ ચોખા ને ખાઈને ભગવાને મિત્ર સુદામા ની ગરીબાઈ ને દૂર કરી હતી. માટે અહીં આજે પણ ચોખાનું દાન કરવાની પરંપરા સદીઓથી ચાલી આવે છે. એવી માન્યતા છે કે મંદિરમાં ચોખા દાન કરવાથી ભક્તોની ગરીબી દૂર થાય છે.

બેટ દ્વારકા જવા માટે દ્વારકાથી 35 કિલોમીટરનું અંતર કાપવું પડે છે જેમાં 30 કિલોમીટરનો રસ્તો છે જ્યારે 5 કિલોમીટરનો રસ્તો સમુદ્ર માર્ગે થી કાપવો પડે છે. એટલે કે સમુદ્રી માર્ગે બેટ દ્વારકા પહોંચાય છે.

તેના મંદિરો ઉપરાંત દ્વારકા બીચ માટે પણ લોકપ્રિય છે. દ્વારકા ની ઉત્તરે જ, શિવરાજપુર બીચ ને સલામતી અને સ્વચ્છતા માટે તાજેતરમાં આંતરરાષ્ટ્રીય બ્લુ ફ્લેગનું પ્રમાણપત્ર આપવામાં આવ્યું હતું. દ્વારકાના પાણીની અંદર રહેલા અવશેષો જોવા માંગતા લોકો માટે સ્કુબા ડાઇવિંગ એ સૌથી લોકપ્રિય પ્રવૃત્તિ છે. ગોમતી ઘાટ પાસે એક લાઇટહાઉસ પણ છે. તે સ્થાન જોવું આવશ્યક છે કારણ કે તે સૌથી પ્રાચીન લાઇટહાઉસમાંથી એક છે.

 *** આ પણ વાંચો ***

• ગુજરાત સાયન્સ સિટી દ્વારા વિવિધ પદો માટે ભરતી અંગેની મહત્વની જાહેરાત
  
• સોમનાથ મંદિર નો ઈતિહાસ | સોમનાથ ના જોવા લાયક સ્થળો
  
• સ્ટેચ્યુ ઓફ યુનિટી | Statue of Unity
  
• ગુજરાત માં ફરવા માટેના ટોપ 10 સ્થળો

દ્વારકામાં ક્યાં રોકાવું – Where to live in Dwarka

દ્વારકામાં ધર્મશાળાઓ, ગેસ્ટ હાઉસ, હોટલો અને લક્ઝરી હોટલો સુધીના ઘણા રહેવા માટેના વિકલ્પોની જોગવાઈ છે. બધી હોટલો દ્વારકાધીશ મંદિરની નજીક આવેલી છે.

દ્વારકામાં જમવાની સુવિધા – Where to eat in Dwarka

દ્વારકામાં જમવાની સુવિધા ખુબજ સરસ છે. અહીંનું ભોજન ગુજરાતી રસોડુંની બધી ચીજોથી ભરેલું છે. દરેક પ્રવાસીઓમાં ખાસ ગુજરાતી થાળી ફેમસ છે.

દ્વારકાની મુલાકાત લેવાનો શ્રેષ્ઠ સમય – Best time to visit Dwarka

દ્વારકાની મુલાકાત લેવાનો શ્રેષ્ઠ સમય ઓક્ટોબર થી માર્ચનો છે જ્યારે નવેમ્બર થી ફેબ્રુઆરી માં ઠંડીનો અનુભવ થાય છે ત્યારે જ સૌથી વધુ ભીડ હોય છે.જો તમે ખાસ કરીને જન્માષ્ટમી ઉત્સવના ભવ્ય ઉત્સાહમાં ભાગ લેવા માંગતા હો, તો ઓગસ્ટ અને સપ્ટેમ્બર દરમિયાન નગરની મુલાકાત લેવી.

આ સમય દરમ્યાનમાં આખું શહેર જીવંત બને છે અને હજારો લોકો મંદિરની મુલાકાત લેવા અને મેળામાં ભાગ લેવા દ્વારકાની મુલાકાત કરે છે.આ ઉપરાંત હોળી, નવરાત્રી અને રથયાત્રા અન્ય ઉત્સવો છે જેનો ઉત્સાહથી દ્વારકામાં ઉજવણી કરવામાં આવે છે.

દ્વારકાધીશ મંદિર મુલાકાત સમય – Dwarka Temple Timings

મંદિર મુલાકાત સમય સવારે 7 – 12.30 અને સાંજે 5 – 9 છે.

દ્વારકા કેવી રીતે પહોંચવું – How to reach Dwarka

દ્વારકા જામનગર થી 130 કિલોમીટર દૂર છે, દ્વારકા રાજકોટ થી 220 કિલોમીટર દૂર છે, દ્વારકા અમદાવાદ થી 430 કિલોમીટર દૂર છે.

લોકેશન : શ્રી દ્વારકાધીશ ટેમ્પલ, દ્વારકા, ગુજરાત – 361335

અન્ય અગત્યની માહિતી માટે “દેવભૂમિ દ્વારકા” ની નીચે આપેલી ઓફિશ્યિલ-સરકારી વેબસાઈટ ની મુલાકાત લો.

દેવભૂમિ દ્વારકા ઓફિશ્યિલ વેબસાઈટ : devbhumidwarka.nic.in

Best hotels in dwarka – દ્વારકામાં શ્રેષ્ઠ હોટેલ્સ

1. Madhuvan Suites By Blues Hotels
2. Lemon Tree Premier, Dwarka
3. Hawthorn Suites By Wyndham Dwarka
4. The Fern Sattva Resort, Dwarka
5. Dwarkadhish Lords Eco Inn
6. VITS Devbhumi Hotel
7. Ginger Dwarka
8. Madhuvan Suites By Blues Hotels
9. Goverdhan Greens Resort
10. Hotel Gomti

 આ અગત્ત્યની માહિતી તમને ગમી હોય તો બીજા લોકો, મિત્રો, ફેમિલિ સાથે જરૂર થી શેર કરો.

---

FAQ [વારંવાર પુછાતા અગત્યના પ્રશ્નો – Dwarka Temple]

---

વિડીયો ગમે તો ચેનલ ને લાઈક અને સબસ્ક્રાઇબ કરજો.

મિત્રો “Dwarka Temple History In Gujarati” આર્ટીકલ ગમ્યો હોઈ તો લાઇક કરી અને શેર કરવાનું ભૂલતા નહિ અને જો તમારે અવનવી મજેદાર પોસ્ટ અને આર્ટીકલ વાંચવા હોય તો ફેસબુક પર અમારા પેજ “Green Gujarati” ને લાઇક કરવાનું ભૂલશો નહીં.આ પેજ પર તમને બધી પ્રકારની માહિતી મળતી રહેશે, જે કદાચ તમે ક્યાંયે વાંચી નહીં હોય.

તમારો અભિપ્રાય અને તમારી પાસે કોઈ અન્ય જાણવા લાયક માહિતી હોય, તો તમે અમને જણાવી શકો છો. જેથી અમે એ માહિતી અમારા બીજા લેખમાં ઉમેરી લોકો સુધી પહોચાડી શકીએ.

ફેસબુક ઉપર જીવન પરિચય, તહેવારો, સામાન્ય જ્ઞાન, સરકારી યોજનાઓ, કવિતાઓ, વાર્તાઓ, ટેકનોલોજી, રસોઈ, ફિલ્મો, મ્યુઝિક, સ્પોર્ટ્સ, ટ્રાવેલિંગ, ફાઇનાન્સ, બિઝનેસ અને નોકરી-રોજગાર સંબંધિત વિષયોની માહિતી લખેલી છે – વગેરેની માહિતી મેળવવા માટે ફેસબુક પર અમારા પેજ “Green Gujarati” ફોલો કરી અમારી સાથે જોડાયેલા રહો. અમે આવી જ રસપ્રદ અને ઉપયોગી માહિતી તમારા માટે લાવતા રહીશું. અમારો આ લેખ વાચવા બદલ આપનો આભાર.

 *** આ પણ વાંચો ***

• ગુજરાત સાયન્સ સિટી દ્વારા વિવિધ પદો માટે ભરતી અંગેની મહત્વની જાહેરાત
  
• સોમનાથ મંદિર નો ઈતિહાસ | સોમનાથ ના જોવા લાયક સ્થળો
  
• સ્ટેચ્યુ ઓફ યુનિટી | Statue of Unity
  
• ગુજરાત માં ફરવા માટેના ટોપ 10 સ્થળો