ડેરી ફાર્મિંગ બિઝનેસ | Dairy farming business plan in Gujarat, Loans, Subsidies,Schemes in 2022

Dairy farming business plan in Gujarat, ડેરી ફાર્મિંગ બિઝનેસ,Dairy business plan, cow farming business plan, business plan for dairy farming, Loans, Subsidies, Schemes

Dairy farming business plan in Gujarat : ડેરી ફાર્મ બિઝનેસ – જેને ઘણીવાર “ઓલ સીઝન” બિઝનેસ કહેવાય છે. ભારતમાં તથા વિશ્વમાં ક્યાંય પણ દૂધની માંગ ક્યારેય સમાપ્ત થશે નહીં તે હકીકતને કારણે, ઘણા વ્યવસાય માલિકો માટે Dairy Business હંમેશા એક આકર્ષક વિચાર રહ્યો છે. ભારતમાં ગમે તે ઋતુ હોય અને ગમે તે સ્થાન હોય “દૂધની હંમેશા ખૂબ જ માંગ રહે છે”. વસ્તી વધારાને કારણે અને દૂધનો વપરાશ દિન-પ્રતિદિન ખૂબ જ વધી રહ્યો છે.ભારતમાં દૂધ ઉત્પાદન દર વર્ષે 4-5% વધે છે. 

એવા ઘણા લોકો છે જેઓ નાના કે મોટા પાયે ડેરી ફાર્મિંગના વ્યવસાયમાં આવવા માંગે છે. જો કે, જ્ઞાનના અભાવે અને તેમાં પ્રારંભિક રોકાણ સામેલ હોવાને કારણે તેઓ ડેરી યુનિટ સ્થાપી શકતા નથી. જ્યાં સુધી તમે તમારા ખેતરમાં 24 કલાક સમય આપી ના શકો,ત્યાં સુધી અમે તમને આ ડેરી વ્યવસાયમાં ન આવવાની સલાહ આપીએ છીએ. જરૂરી નથી કે તમે વ્યવસાયિક ધોરણે ડેરી ફાર્મ શરૂ કરો. એકવાર તમે ડેરી ફાર્મિંગના આવક-જાવક વિશે વાકેફ થઈ જાઓ પછી તમે નાના પાયે વ્યવસાય શરૂ કરી શકો છો અને તેને મોટા પાયે વિસ્તારી શકો છો. “Dairy farming business plan in Gujarat” આર્ટિકલમાં અમે તમને સંપૂર્ણ માહિતી જણાવીશું.

Dairy farming business plan in Gujarat – ડેરી ફાર્મિંગ બિઝનેસ પ્લાન

કોઈપણ Business Plan માં બિઝનેસની પ્રારંભિક રણનીતિથી લઈને તેના ધ્યેય સુધીની દરેક વસ્તુ શામેલ હોય છે. Dairy farming business plan in Gujarat – માટે બિઝનેસ પ્લાન બનાવવો તેના સંચાલનને સરળ બનાવે છે. બિઝનેસ પ્લાન હોય તો પૈસાની મદદ (મૂડીરોકાણ), સબસિડી અથવા તો બિઝનેસ લોન લેવામાં પણ મદદરૂપ થાય છે. અન્ય લોકોને બિઝનેસમાં જોડવા હોય તો આપણી પાસે બિઝનેસ પ્લાન હોય તો સરળતાથી સમજાવી શકીએ છીએ.

ડેરી ફાર્મિંગ બિઝનેસ પ્લાનમાં વિવિધ ઘટકોનો સમાવેશ થવો જોઈએ જે નીચે મુજબ છે.

• પરિચય – Dairy farming business plan in Gujarat : વ્યવસાયનું વર્ણન, ઉદ્દેશ્યો, મુખ્ય મુદ્દાઓ અને નાણાકીય સારાંશ. નાણાકીય સારાંશમાં આવક અને મૂલ્ય, ચોખ્ખી કૃષિ આવક અને રોકડ આવક, કાર્યકારી મૂડી વગેરે સંબંધિત મૂળભૂત ડેટા માહિતી હોવી જોઈએ. 
  
• મિશન સ્ટેટમેન્ટ: બિઝનેસ મિશન જેમાં આ વ્યવસાય તેના ગ્રાહકો માટે પોસાય અથવા શ્રેષ્ઠ ભાવે, શ્રેષ્ઠ ગુણવત્તાયુક્ત દૂધ અથવા ડેરી ઉત્પાદનોનું ઉત્પાદન કરી શકે છે. 
  
• ફાર્મ સ્થાન: વ્યવસાય યોજનામાં ફાર્મ સેટ કરવા માટે સંબંધિત વિસ્તાર, શહેર અને રાજ્યની માહિતી શામેલ હોવી જોઈએ. પ્લાનમાં લીઝ અથવા ભાડે લીધેલી જગ્યાની વિગતો પણ હોવી જોઈએ. 
  
• પશુઓ અને ફાર્મ મશીનરી/સાધન: ડેરી ફાર્મિંગ વ્યવસાયમાં વપરાતા પશુઓની કુલ સંખ્યા, નામો અને બિલો સાથે ખરીદેલ મશીનરીની સંખ્યા અને પ્રકાર. 
  
• માર્કેટિંગ વ્યૂહરચના: યોજનામાં વિવિધ જાહેરાતો, વ્યાપાર દરખાસ્તો, માર્કેટિંગ વ્યૂહરચના, નવા સાહસો, બ્રાન્ડ એડવર્ટાઇઝ ઝુંબેશ વગેરે સંબંધિત તમામ માહિતી હોવી જોઈએ. 
  
• અમલીકરણ યોજના સારાંશ: યોજનાના સારાંશમાં પૂર્ણ થવાની અપેક્ષિત સમયરેખા સાથે નવા અને સુધારેલા સંચાલનને અમલમાં મૂકવા માટેની વ્યવસાય યોજનાઓ દર્શાવવી જોઈએ. 
  
• ભવિષ્યનું પ્લાનિંગ – Dairy farming business plan in Gujarat: ભારતમાં ડેરી ફાર્મિંગ વ્યવસાય શરૂ કરવા માટે જરૂરી તમામ લાયસન્સ અને પરવાનગીઓની વિગતો સાથે આગામી પાંચ વર્ષ માટે લક્ષ્યાંક, વર્ષ-દર-વર્ષની વિગતો.

Dairy farming business plan in Gujarat – ડેરી ફાર્મિંગ બિઝનેસ કેવી રીતે શરૂ કરવો?

ચાલો આપણે ડેરી ફાર્મિંગ બિઝનેસ શરૂ કરવા માટેના વિવિધ પગલાઓ વિશે કેટલીક મહત્વપૂર્ણ માહિતી મેળવીએ. ડેરી ફાર્મિંગ વ્યવસાય શરૂ કરતા પહેલા 7 સૌથી મહત્વપૂર્ણ કાર્યો છે જે નીચે મુજબ છે.

1. બિઝનેસ પ્લાન બનાવવો
2. નિષ્ણાતો/વ્યાવસાયિકો અને બજારના અગ્રણીઓ સાથે  વાતચીત કરવી અને માહીતી મેળવવી. 
3. સંપૂર્ણ વ્યવસાય સંશોધન કરવું. 
4. પશુઓ માટે ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરનું આયોજન કરવું 
5. ખોરાક અને કચરો વ્યવસ્થાપન પ્લાન બનાવવો. 
6. સંબંધિત અધિકારીઓ પાસેથી લાઇસન્સ મેળવવું. 
7. મૂડી-ભંડોળ એકઠું કરવું અથવા બિઝનેસ લોન મેળવવી. 

Dairy farming business plan in Gujarat – ડેરી ફાર્મિંગ વ્યવસાય શરૂ કરવા માટે (જો નાના પાયાનો ઉદ્યોગ હોય તો), બિઝનેસ કરનારે પ્રારંભિક તબક્કામાં ઓછી ગાય અથવા ભેંસ પસંદ કરવાની જરૂર છે. માંગના આધારે પછીના તબક્કામાં પશુઓની સંખ્યા વધારી શકાય છે. 

સોલ પ્રોપ્રાઇટરશિપ, પાર્ટનરશિપ, પ્રાઇવેટ લિમિટેડ, પબ્લિક લિમિટેડ, લિમિટેડ લાયેબિલિટી, એનજીઓ વગેરે તરીકે તેની ફર્મની નોંધણી કરીને વ્યવસાય માલિકને કંપની નોંધણી પ્રમાણપત્ર મેળવવું. 

***** આ પણ વાંચો *****

નાના બિઝનેસ ના આઈડિયા | 40 Small Business Ideas in Gujarat

Dairy farming business plan in Gujarat – ધ્યાનમાં રાખવાની બાબતો

ડેરી ફાર્મિંગ બિઝનેસ શરૂ કરવા માટે તમારે નીચેની બાબતો ધ્યાનમાં રાખવાની જરૂર છે.

• ખોરાક અને ખાતરની દુકાન
• ઘાસચારા માટે સિંચાઈ વ્યવસ્થા
• દૂધની દુકાન
• હવામાન રક્ષણ માટે શેડ
• દૂધ સંગ્રહ માટે સંગ્રહ સુવિધા
• અન્ય સંબંધિત મશીનો 
• વ્યવસાયના માલિકોએ સંબંધિત સત્તાવાળાઓ પાસેથી લાઇસન્સ, પરમિટ મેળવવાની જરૂરી હોય છે. રોગ, રસીકરણ વગેરે જેવા ખાસ સંજોગોમાં પ્રાણીઓને એક રાજ્યમાંથી બીજા રાજ્યમાં પાર કરવા માટે ખાસ લાયસન્સની જરૂર પડે છે. 

SBI ડેરી પ્લસ એગ્રીકલ્ચર લોન સ્કીમ

SBI 50,000 થી 5 લાખ સુધીની ડેરી લોન આપે છે. SBI ડેરી સંબંધિત કૃષિ પ્રોજેક્ટ માટે બે બેંક લોન યોજનાઓ ઓફર કરે છે.

• પ્રથમ : ડેરી મંડળીઓ માટે એસબીઆઈ સ્કીમ – જે મિલ્કહાઉસ અથવા સોસાયટી ઑફિસનું બાંધકામ, સ્વચાલિત દૂધ સંગ્રહ પ્રણાલીની ખરીદી, પરિવહન વાહનો, યુનિટ જેવી માળખાકીય સુવિધાઓ બનાવવા માટે નાણાં પ્રદાન કરે છે.
• બીજી : SBI ડેરી પ્લસ એગ્રીકલ્ચર લોન સ્કીમ છે જે દૂધ ઉત્પાદક મંડળીઓને ધિરાણ પૂરું પાડે છે જે છેલ્લા બે વર્ષમાં નફો કરતી ખાનગી દૂધની ડેરીઓને માન્યતા આપે છે.

NABARD લોન સબસિડી

નેશનલ બેંક ફોર એગ્રીકલ્ચર એન્ડ રૂરલ ડેવલપમેન્ટ (NABARD) એ ડેરી એન્ટરપ્રેન્યોરશિપ ડેવલપમેન્ટ સ્કીમ (DEDS) હેઠળ સબસિડી સ્કીમ શરૂ કરી છે. જેમાં ખેડૂતોને માન્ય બેંકો દ્વારા ડેરી ફાર્મિંગ માટે લોન આપવામાં આવે છે. અરજદાર માન્ય પ્રાદેશિક ગ્રામીણ બેંકો (RRB), અથવા વ્યાપારી અને સહકારી બેંકોની મુલાકાત લઈને બેંક પ્રતિનિધિઓ પાસેથી તમામ જરૂરી માહિતી મેળવી, સબંધિત સબસિડી અને રૂ.5 લાખ સુધીની લોન મેળવી શકે છે. 

નાના અને ગરીબ ખેડૂતો તેમની જરૂરિયાત અને જાળવણીની ક્ષમતા મુજબ 1 થી 20 પશુઓ ખરીદી શકે છે. ભારતીય રિઝર્વ બેંક દ્વારા માન્યતા પ્રાપ્ત કોઈપણ બેંક કોઈપણ ડેરી,પશુ,ગાય અને ભેંસ માટે લોન મંજૂર કરે છે, તો લાભાર્થીને બેંક લોનની રકમ પર વ્યાજ સબસિડી @ 12% વ્યાજ મળી શકે છે

[ggWhatsappButton]

[ggTelegramButton]

ડેરી ફાર્મિંગ બિઝનેસની આવશ્યકતાઓ

વ્યવસાય શરૂ કરતા પહેલા અને પછી ઉપયોગમાં લેવા માટે ડેરી ફાર્મિંગ માટે નીચેની બાબતો જરૂરી છે.

• શેડ: ખેતરની જમીનમાં પશુ રાખવા માટે યોગ્ય ઢંકાયેલો વિસ્તાર હોવો જોઈએ. 
  
• જમીન: ખેતરના માલિકોએ પશુધન માટે ઘાસચારાનો પાક ઉગાડવા માટે ખેતીલાયક વિસ્તારો અથવા જમીન જાળવવી આવશ્યક છે. જમીનનો વિસ્તાર મૂળભૂત રીતે પશુઓની સંખ્યા પર આધાર રાખે છે. સામાન્ય રીતે, 1 એકર જમીન લગભગ 7-10 પશુઓના ઘાસચારા માટે પૂરતી છે. 
  
• પાણી અને ઘાસચારો: આ બંને વસ્તુઓ વધુ માત્રામાં હોવી જોઈએ, કારણ કે પાણી લીલા ઘાસના વિકાસમાં મદદ કરે છે અને ઘાસચારો પશુઓના યોગ્ય પોષણમાં મદદ કરે છે. 
  
• નસ્લની પસંદગી અને રસીકરણ: વધુ દૂધ આપવા માટે સારી ઓલાદની પસંદગી કરવી જોઈએ. આ ઉપરાંત, રોગોને નિયંત્રિત કરવા અને પશુઓના સ્વાસ્થ્યનું રક્ષણ કરવા માટે તેમના રખેવાળ પાસે રસીકરણનો પ્લાન હોવો જોઈએ.

1. જર્સી : જર્સી 15 થી 18 લિટર દૂધ આપવાની ક્ષમતા ધરાવે છે. તેની કિંમત થોડી વધુ હોય છે પરંતુ આ વ્યવસાય માટે તે બેસ્ટ છે.
2. સાહિવાલ : સાહિવાલ પણ ખૂબ જ વધુ દૂધ આપવાની ક્ષમતા ધરાવે છે, આ પણ એક ઉમદા પશુ જાત છે.
3. ગીર ગાય/ભેંસ : તે ગુજરાતના જૂનાગઢ, ભાવનગર, રાજકોટ અને અમરેલી જિલ્લાઓ સહિત ગીરના જંગલોની આસપાસના વિસ્તારમાં મળી આવે છે, તે મોટા પ્રમાણમાં દૂધ આપે છે.
4. કાંકરેજ ગાય/ભેંસ : તેનું નામ ઉત્તર ગુજરાતના કાંકરેજ તાલુકાના નામ પરથી પડ્યું છે. આ જાતિ મુખ્યત્વે કચ્છના રણના દક્ષિણ ભાગમાં, બનાસકાંઠા જિલ્લા, કાંકરેજ તાલુકા, અમદાવાદ અને ડીસાથી રાધનપુર સુધી જોવા મળે છે. તે મોટા પ્રમાણમાં દૂધ આપે છે.
5. ડાંગી ગાય/ભેંસ : આ પણ ખૂબ જ ઉચ્ચ ગુણવત્તાવાળું પશુધન છે અને મોટા પ્રમાણમાં દૂધ આપે છે.

ઉચ્ચ માંગનો વ્યવસાય હોવાને કારણે, પશુપાલનમાં જરૂરી રોકાણની તુલનામાં માર્કેટિંગમાં ખર્ચ ઘણો ઓછો છે. તાજેતરના સંશોધન અને રોકાણ બજાર વિશ્લેષણ અનુસાર, ભારતના ગ્રામીણ અથવા શહેરી વિસ્તારોમાં નાના પાયે ડેરી ફાર્મ શરૂ કરવા માટે રોકાણની મર્યાદા આશરે રૂ.5 લાખથી રૂ.10 લાખ છે. મોટા પાયે ડેરી ફાર્મિંગ વ્યવસાય શરૂ કરવા માટે 50 લાખ રૂપિયાનું રોકાણ જરૂરી છે.

ભારતમાં ગાય-ભેંસ ની કિંમત

ભેંસ કે ગાયની કિંમત તેમની જાતિના આધારે નક્કી કરવામાં આવે છે. જો તમે સારી નસ્લની ગાય-ભેંસ ખરીદો છો, તો તેની કિંમત 60-70 હજાર રૂપિયા સુધી આવશે. બીજી તરફ જો ગાય-ભેંસ બ્રીડ સારી ન હોય તો તમે 30 હજારમાં જ ગાય-ભેંસ ખરીદી શકો છો. તમે સરળતાથી સસ્તા ભાવે ગાય મેળવી શકો છો.

ભેંસ કે ગાય ખરીદતી વખતે ધ્યાનમાં રાખવા જેવી બાબતો

સમગ્ર વિશ્વમાં ભેંસ અથવા ગાયની ઘણી જાતો જોવા મળે છે અને ભેંસની દરેક જાતિ અલગ અલગ માત્રામાં દૂધ આપે છે. તેથી, તમારા વ્યવસાય માટે ફક્ત તે જ ભેંસ ખરીદો, જે તમારા વ્યવસાય માટે ફાયદાકારક છે. બીજી તરફ, જર્સી, સાહિવાલ જાતિની ભેંસ આ વ્યવસાય માટે યોગ્ય છે. જર્સી 15 થી 18 લિટર દૂધ આપવાની ક્ષમતા ધરાવે છે.

Conclusion of Dairy farming business plan in Gujarat – નિષ્કર્ષ

ગુજરાતમાં પાણીની અછત હોવા છતાં, ભારતના અન્ય રાજ્યોની સરખામણીમાં ડેરી ઉદ્યોગનો વિકાસ સારો છે. એશિયામાં જાણીતી અમૂલ ડેરી ગુજરાતની છે. ગુજરાતના પશુપાલકો ઓછું ભણેલા, ગરીબ અને બિનઅનુભવી છે. જો કે, તેઓ આ વ્યવસાય સાથે ખૂબ જ ઊંડાણપૂર્વક સંકળાયેલા છે, જો કે આ વ્યવસાયમાં કેટલીક સમસ્યાઓ છે જો આ સમસ્યાઓને દૂર કરવા સઘન પ્રયાસો કરવામાં આવે તો ગુજરાતનો ખેડૂત સમૃદ્ધ અને આત્મસન્માનિત બની શકે છે અને સમગ્ર વિશ્વમાં આદરણીય સ્થાન પ્રાપ્ત કરી શકે છે.

હાલમાં, હજુ પણ, ડેરી ઉદ્યોગ સંપૂર્ણપણે સહકારી ક્ષેત્રની માલિકીનો છે. જો કોઈ ખાનગી ક્ષેત્ર આની સામે સ્પર્ધામાં ઉતરશે તો સ્પર્ધાત્મક વાતાવરણ સર્જાશે અને ડેરી ઉત્પાદનોના ઉત્પાદન ખર્ચમાં ઘટાડો થવાથી આ ઉત્પાદનોની માંગમાં તેજી આવી શકે છે. બીજી તરફ, ગુજરાતના દૂધ ઉત્પાદકને સ્પર્ધાનો વધુ સારો લાભ મળી શકે છે, જે ઉદ્યોગના વિકાસ માટે ખૂબ જ જરૂરી છે.

FAQ – Dairy farming business plan in Gujarat

• paisabazaar વેબસાઈટ પરથી પણ તમે લોન અંગેની જાણકારી મેળવી શકો છો.

મિત્રો "Dairy farming business plan in Gujarat" આર્ટીકલ ગમ્યો હોઈ તો લાઇક કરી અને શેર કરવાનું ભૂલતા નહિ અને જો તમારે અવનવી મજેદાર પોસ્ટ અને આર્ટીકલ વાંચવા હોય તો ફેસબુક પર અમારા પેજ “Green Gujarati” ને લાઇક કરવાનું ભૂલશો નહીં.આ પેજ પર તમને બધી પ્રકારની માહિતી મળતી રહેશે, જે કદાચ તમે ક્યાંયે વાંચી નહીં હોય. 

તમારો અભિપ્રાય અને તમારી પાસે કોઈ અન્ય જાણવા લાયક માહિતી હોય, તો તમે અમને જણાવી શકો છો. જેથી અમે એ માહિતી અમારા બીજા લેખમાં ઉમેરી લોકો સુધી પહોચાડી શકીએ. 

ફેસબુક ઉપર જીવન પરિચય, તહેવારો, સામાન્ય જ્ઞાન, સરકારી યોજનાઓ, કવિતાઓ, વાર્તાઓ, ટેકનોલોજી, રસોઈ, ફિલ્મો, મ્યુઝિક, સ્પોર્ટ્સ, ટ્રાવેલિંગ, ફાઇનાન્સ, બિઝનેસ અને નોકરી-રોજગાર સંબંધિત વિષયોની માહિતી લખેલી છે વગેરેની માહિતી મેળવવા માટે ફેસબુક પર અમારા પેજ "Green Gujarati" ફોલો કરી અમારી સાથે જોડાયેલા રહો. અમે આવી જ રસપ્રદ અને ઉપયોગી માહિતી તમારા માટે લાવતા રહીશું. અમારો આ લેખ વાચવા બદલ આપનો આભાર.

નીચેના યુ-ટ્યુબ વિડિયો થી તમે વધુ જાણકારી મેળવી શકો છો – વિડીયો ગમે તો આ ચેનલ Like, Subscribe કરજો.